Co kraj to obyczaj – mówi popularne przysłowie, które okazuje się prawdziwe w wielu dziedzinach życia, również w temacie… okien. W różnych zakątkach świata spotkać można systemy o rozmaitych kształtach, wykonane z nieoczywistych materiałów i otwierane na wiele sposobów. Zapraszamy w naszą podróż dookoła świata, podczas której zajrzymy w okna Brytyjczyków, Amerykanów, Japończyków, Skandynawów i Hiszpanów.

Odporne na pogodę okna w Wielkiej Brytanii

W tradycyjnym budownictwie brytyjskim, zwłaszcza w domach wykończonych w stylu wiktoriańskim lub gregoriańskim, spotkamy tzw. okna skrzyniowe. System ten składa się z dwóch paneli, umieszczonych w ramie z systemem przesuwnym. Najbardziej popularne okna typu sash otwierają się poprzez przesunięcie z dołu do góry. Górna szyba często zdobiona jest szprosami. Nieco rzadziej spotykane są systemy typu yorkshire, w których panele przesuwane są na boki.

Brytyjskie okna skrzyniowe tradycyjnie wykonywane były z drewna, współcześnie jednak wykorzystuje się głównie systemy z ramą PVC lub aluminiową.

Dlaczego Brytyjczycy montują w swoich domach okna przesuwne? Najbardziej prawdopodobną przyczyną jest wymagająca pogoda – silny wiatr i częste opady deszczu. Przesuwne systemy umożliwiają wietrzenie pomieszczeń nawet przy niesprzyjających warunkach i nie stwarzają ryzyka uszkodzenia skrzydeł przy silnych podmuchach wiatru.

Amerykańskie okna z europejskimi korzeniami

Przesuwne systemy typu sash charakterystyczne są również dla budownictwa amerykańskiego. Okna otwierane do góry kojarzą się przede wszystkim z zabytkowymi nowojorskimi kamienicami. Częstą ozdobą amerykańskich okien są szprosy – najczęściej umieszczane na obydwu panelach.

W zabytkowym (a także współczesnym stylizowanym) amerykańskim budownictwie często spotkać można się z wyszukanymi zdobieniami na elewacji wokół okien. Przeszklenia otulone bywają prostymi listwami lub – wręcz przeciwnie – bogatymi, zdobnymi gzymsami.

Oczywiście okna sash trafiły do Stanów Zjednoczonych wraz z Brytyjczykami, którzy tu osiadali. W trakcie wieków amerykańskie przeszklenia zyskały jednak swój własny sznyt i znacząco różnią się od swojego europejskiego pierwowzoru, pomimo zastosowania tego samego systemu.

Okno na kwitnące wiśnie – Japonia

Tradycyjne japońskie okna w niczym nie przypominają europejskich ani amerykańskich konstrukcji. Rama ze szprosami wykonywana jest z drewna lub bambusa, a wypełnienie jej stanowi papier washi, czyli rodzaj japońskiej bibuły. Okna montowane są w systemach przesuwnych.

Współcześnie Japończycy zwykle decydują się na odwzorowanie tradycyjnych okien z wykorzystaniem nowoczesnych materiałów. Ramy wykonywane są z aluminium lub PVC, a papier zastępowany jest przez szkło (często w kolorze mlecznym).

Innym sposobem, który pozwala mieszkańcom Japonii kultywować tradycje architektoniczne, jest montaż podwójnych okien. Na zewnątrz, na ścianie budynku umieszcza się nowoczesne okna, z ramą z tworzywa i szybą, które zapewniają dobrą izolację. Wewnątrz budynku montuje się zaś tradycyjne, bambusowe ramy z papierem washi.

Minimalistyczne okna skandynawskie

Mieszkańcy krajów skandynawskich najczęściej wybierają okna uchylne lub obrotowe, otwierane na zewnątrz. Tradycyjne modele składają się z kilku paneli o różnych wielkościach, najczęściej dwóch większych skrzydłach na dole i dwóch mniejszych na górze. Charakterystycznym elementem szwedzkich, norweskich czy duńskich okien są szprosy.

Skandynawskie okna drewniane – tradycyjnie wykonywane były z drewna, najczęściej malowanego na biało. Współcześnie, ze względu na właściwości izolacyjne i trwałość, drewno często zastępowane bywa przez PVC i aluminium.

Skandynawowie, słynący z minimalistycznego podejścia do architektury, raczej nie stosują żadnych dekoracji okiennych, takich jak zasłony, rolety czy firany. Dość często spotkać można za to subtelne ozdoby umieszczane na wewnętrznych parapetach – kwiaty doniczkowe, świece czy ramki ze zdjęciami.

Dlaczego mieszkańcy krajów skandynawskich wybierają okna otwierane na zewnątrz? Prawdopodobnie ze względu na oszczędność miejsca. Skrzydło otwartego okna nie zajmuje przestrzeni w pomieszczeniach.

Okna w słońcu Hiszpanii

Przeciwieństwem okien skandynawskich są systemy montowane na Półwyspie Iberyjskim. W gorącej Hiszpanii najczęściej spotkać można dwuskrzydłowe okna, otwierane do środka i pozbawione parapetów zewnętrznych. Skąd te różnice? Oczywiście ze skrajnie różnego klimatu. Hiszpanie próbują ukryć się przed tym, czego Skandynawowie mają niedostatek – słońcem.

W tradycyjnych hiszpańskich oknach montuje się ciężkie, drewniane okiennice – stąd brak parapetów i otwieranie skrzydeł do środka. Okiennice często są ozdobne, pomalowane na wyraziste kolory. Ich zadaniem jest zapewnienie chłodu w pomieszczeniach, podczas największych upałów. Współcześnie okiennice często zastępowane są przez zewnętrzne rolety lub żaluzje.

Co ciekawe, w większości hiszpańskich okien, o ile nie będą zasłonięte roletami czy okiennicami, zauważymy firany i zasłony. Mieszkańcy Półwyspu Iberyjskiego, wbrew stereotypom, chronią swoją prywatność i starają się ustrzec swoje domowe życie przed spojrzeniami przechodniów czy sąsiadów.

Mogłoby się wydawać, że okno jakie jest, każdy widzi. Tymczasem, jak udało nam się wykazać w dzisiejszym wpisie, nic bardziej mylnego! Stolarka okienna w różnych zakątkach świata wyróżnia się oryginalnymi kształtami, systemami i ozdobami. Gorąco zachęcamy do tego, aby podczas pobytu za granicą przyglądać się oknom innych krajów – mówią one wiele nie tylko o architekturze danego miejsca, ale także o zwyczajach jego mieszkańców!