Okna ze szprosami 

Szprosy, zwane szczeblinami, to linie, które dzielą okno na mniejsze części. Są charakterystyczne zwłaszcza dla dużych okien np. w lotach czy innych pofabrycznych budynkach, starych domach, budynkach w stylu dworkowym czy klasycznym, a także w kamienicach. Ze względów estetycznych montuje się je także w nowych obiektach i nowoczesnych przestrzeniach, jeśli tylko inwestorzy chcą nadać stolarce ciekawy, nietuzinkowy wygląd. Sprawdź, jakie pełnią funkcje, czy warto je montować i jakie są dostępne rodzaje szczeblin.

Jakie funkcje pełnią szprosy?

Szprosy wykorzystywano niegdyś do łączenia szkła w jedną, dużą powierzchnię. Obecnie nie ma jednak konieczności montowania szczeblin w oknach, ponieważ nowoczesna stolarka okienna zwyczajnie ich nie potrzebuje. Możliwy jest montaż bardzo dużych przeszkleń, które będą wytrzymałe i trwałe, bez konieczności wzmacniania szkła szczeblinami (choć oczywiście tradycyjne, konstrukcyjne szprosy nadal zdarza się montować).

Jakie są rodzaje szprosów?

Dostępne są różne rodzaje szprosów. Mają nieco inną konstrukcję i różną trwałość. Wyróżnia się następujące rodzaje szprosów:

• Szprosy konstrukcyjne – stosowane przede wszystkim w budynkach zabytkowych oraz tych, które nawiązują architektonicznie do klasycznego, tradycyjnego budownictwa. Są zintegrowane z oknem i dzielą szyby na mniejsze kwatery. Wzmacniają konstrukcję i sztywność okien, choć, jak już pisaliśmy, współczesna stolarka zwykle nie potrzebuje takich wzmocnień.
• Szprosy międzyszybowe – są umieszczane w środku pakietu szybowego. Zwykle wykonuje się je z aluminium. Wewnętrzne szprosy mogą mieć szerokość 8, 18, 26 lub 45 mm. Najczęściej zaleca się jednak montowanie szczeblin o szerokości minimum 3 cm. Tego rodzaju szprosy nie przysparzają problemów z utrzymaniem ich w czystości, ponieważ są umieszczone między szybami, jednak nie są polecane do małych okien.
• Szprosy naklejane (wiedeńskie) – wewnątrz pakietu szybowego umieszcza się tzw. ślepy szpros, by później, na zewnętrznej stronie szyby, przykleić w jego miejscu listwy imitujące tradycyjne szczebliny. Szprosy wiedeńskie są rozwiązaniem pośrednim między szprosami konstrukcyjnymi i międzyszybowymi, jednak mogą być nietrwałe i odkształcać się pod wpływem czynników atmosferycznych, a także zbierać kurz i brud.
• Szprosy otwierane (zawieszane) – mają postać ramek i są wykonane z PVC lub drewnianych listewek. Mocuje się je po zewnętrznej stronie okna, a do montażu wykorzystuje się zawiasy oraz dodatkowe zaczepy. Ramki można ściągać lub uchylać, np. podczas mycia szyb.

Czy szprosy mają wady?

Montowanie szprosów w oknach podnosi walory stolarki i jest ciekawym rozwiązaniem, jednak niesie za sobą pewne mankamenty:

• Mycie okien, zwłaszcza w przypadku szprosów montowanych zewnętrznie, może być utrudnione. Ozdobne ramki mogą gromadzić brud, zwłaszcza po opadach deszczu czy śniegu. Poza tym zamiast jednej, dużej tafli szkła, trzeba myc osobno kilka mniejszych części i usuwać brud z zakamarków szprosów.
• Szprosy podnoszą też często koszty wymiany okien. Stolarka z gładką taflą szkła jest zwykle tańsza niż stolarka ze szczeblinami.
• Okna ze szprosami przepuszczają mniej światła słonecznego do wnętrz. Oczywiście w przypadku dużych przeszkleń nie jest to zbyt dostrzegalne, jednak szczebliny w małych oknach mogą już znacznie ograniczać dopływ naturalnego światła. Z tego powodu lepiej nie montować szprosów w małych oknach.
• Jeśli szprosy nie są wykonane z materiałów odpornych na działanie warunków atmosferycznych i na intensywne nasłonecznienie, mogą się odkształcać. Podczas wyboru szprosów warto więc dowiedzieć się, czy są one wytrzymałe i nie będą ulegać deformacjom.
• Okna ze szprosami mogą mieć gorszą izolacyjność termiczną, w porównaniu do okien o takich samych parametrach, ale bez szprosów. Najgorzej wypadają tu szprosy konstrukcyjne, ale zwykle wszystkie szprosy, które znajdują się w przestrzeni międzyszybowej, mogą wychładzać okno. Dlatego tak ważne jest, by wybierać okna od dobrych dostawców, którzy produkują stolarkę okienną z energooszczędnych materiałów. W ciągłość szyby, a co za tym idzie, w izolacyjność termiczną, nie ingerują natomiast szprosy otwierane.

Czy warto montować szprosy w oknach?

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, jakim budżetem dysponujesz i jaki styl Ci się podoba. Dla wielu osób szczebliny są po prostu eleganckie i estetyczne. Nadają też wnętrzom i bryle budynku przytulny, stylowy charakter. Ponieważ dostępność szprosów jest naprawdę dużą, bez trudu można dopasować je do swoich upodobań i zbliżyć stolarkę do stylu klasycznego, dworkowego lub nowoczesnego i industrialnego.

Zdarza się, że wspólnoty, spółdzielnie czy właściciele kamienic lub bloków, a nawet konserwatorzy zabytków wymagają od mieszkańców, by wszystkie okna miały taki sam styl. Wówczas przy zmianie okien lokatorzy muszą wziąć pod uwagę odgórne wytyczne.